EIBERGEN – Schrijver Bert Smeenk heeft zondagmiddag zijn nieuwe boek ‘Ik vraag me af’ gepresenteerd. De presentatie vond plaats bij de Greuneweide. Vele belangstellenden toonden interesse (zie foto’s). Burgemeester Hein Bloemen nam het eerste exemplaar in ontvangst. Het tweede boek ging naar Arnold Heertjes. Bert Smeenk: ”Ik vraag me af… Gewoon een werktitel van een onderzoek over stukje Joodse geschiedenis van Eibergen. De reden tot dit dieper spitten in deze materie was niet voorzien. Eigenlijk was ik bezig met het inventariseren van de overleden veteranen van Eibergen op het monument aan de Burgemeester Wilhelmweg in Eibergen. Daar langs lopend zag ik de Joodse oorlogsslachtoffers en bij mijn eerdere onderzoeken naar de bevolking van Eibergen kwam ik toch op een groter aantal Joodse families dan die vijftien waar deze mensen van afstammen.”
”En dat zette me aan het denken. In het verleden al veel verzameld, toen ik nog mederwerker Historische Informatie Punten was, en ik kwam al snel tot de conclusie, dit kunnen ze nooit allemaal zijn. Geassisteerd door Leonie Holweg en Ans de Groot, de gevonden 54 aktes van de in Eibergen geboren Joodse mensen nog eens bekeken en we kwamen tot dezelfde conclusie, waarom staan er maar vijftien namen op in plaats van 54? (twee Joodse mensen staan op de stenen van de burger-slachtoffers.) Om het bewijs te leveren dat deze mensen in Eibergen geboren zijn heb ik de geboorteaktes opgezocht en getranscribeerd overgenomen, de originelen zijn bij verschillende archieven wel in te zien.
De Gemeente Berkelland een mail gestuurd en de ambtenaar kon me vertellen dat dit op voordracht gaat van familie of van historische verenigingen, met een toetsing door de gemeente. Maar hoe het voor de gemeentelijke herindeling ging moest hij me het antwoord nog schuldig blijven. Ik heb hem gevraagd dit voor mij op te zoeken. Omdat ik samen met Leonie Holweg, woensdag 2 oktober 2013, een project (Leren van de Oorlog) in Winterswijk bezocht had, heb ik in overleg met de twee dames besloten om dit openbaar te maken en proberen een draagvlak te krijgen voor een uitbreiding van het monument met de namen van de in Eibergen geboren Joodse mensen.
Zeker zullen er nog mensen ontbreken, maar door het onderzoek te vergelijken met de sites van het Joods Historisch Monument, de aktes die ik ingezien heb bij het Historisch Informatie Punt, de site van aangiftes van overlijden van vermisten volgens de Wet van 2 juni 1949 (Staatscourant nr. J 227), heb ik een toch zo gedegen mogelijk onderzoek kunnen doen. Een aantal aktes valt nog onder de privacy wetgeving, daarvoor heb ik de bevolkingsregisters bekeken bij het Historisch Informatie Punt. De twee dames hebben dit nog eens extra getoetst en komen op enkele taalfouten mijnerzijds na tot hetzelfde resultaat. Ook waar ze geboren zijn is veeal bij benadering, omdat de panden afgebroken zijn en vervangen zijn door nieuwbouw, maar er is een redelijk beeld waar het geweest is, maar dit was niet de intentie van dit onderzoek. De vraag die ons alle drie nu bezig houdt, waarom alleen deze 15 en de anderen niet?
Hierdoor begint onze belangstelling ook uit te gaan naar de niet Joodse slachtoffers die in Eibergen geboren zijn en er niet op staan. Dit onderzoek zal veel moeilijker zijn. In Winterswijk heeft men alle daar geboortige oorlogsslachtoffers vermeld. Mochten ze elders ook nog een keer vermeld staan, nou en.. Onze complimenten daarvoor.
Herdenken is noteren van namen, achtergronden achterhalen, verhalen er over schrijven en vertellen hoe het geweest is en zeker hoe het niet moet in deze toch heftige toestand in de wereld van discriminatie en ook weer opkomend antisemitisme.”
Foto’s Truus Stotteler:
[nggallery id=4616]
