NEEDE – De lente begint dit jaar in Neede feestelijk. Op 22 maart wordt naast de Grote Kerk het borstbeeld van Willem Sluiter onthuld. Dit kunstwerk herinnert eraan dat deze eens zeer populaire dichter en dominee hier tegenover op deze lentedag in het jaar 1627 is geboren. Beeldhouwer Anton ter Braak heeft er hard aan gewerkt. Binnenkort giet hij het beeld in brons. Hij plaatst het op een sokkel van Bentheimer zandsteen.
Feest wordt het rond het kunstwerk zeker voor de Leeuwerikschool in Neede. Leerlingen van deze streekschool voor speciaal onderwijs krijgen een hoofdrol. Vooraf genieten ze ook al van culturele activiteiten. Willem Sluiter (1627-1673) werd wel de ‘kleine leeuwerik’ genoemd, naar de in deze omgeving vrijwel verdwenen vogel, die jubelend opstijgt naar de hemel.
In zijn periode als predikant in het naburige Eibergen van 1653 tot 1673 ontwikkelde Willem Sluiter zich als dichter. Hij hief een lofzang aan op het eenvoudige plattelandsleven en zijn bekende dichtregels over dees’ achter-hoek zijn vaak in verband gebracht met de streeknaam Achterhoek.
Leeuweriklied
Sluiters leeuweriklied bracht de initiatiefnemers voor het kunstwerk op het idee de Leeuwerikschool er nauw bij te betrekken. Om hiermee aandacht te vestigen op deze school voor zeer moeilijk lerende kinderen en een interessant aspect van de dichter. Het schoolteam reageerde enthousiast. Net als beeldhouwer Anton ter Braak (die heeft gewerkt op deze school), de uit Neede afkomstige saxofonist Bennie Waanders en zangeres Ellen Tackenkamp en dichter, journalist en natuurkenner Sander Grootendorst uit Zutphen. Zij verlenen er medewerking aan. Zo komt er een programma met zang, muziek, poëzie en een expositie in de kerk. De leeuwerik staat hierin centraal. Dit sluit goed aan bij het moderne Sluitergedicht van Sander Grootendorst dat sinds 2018 bovenin de natuurobservatiepost op de Needse Berg hangt.
Brede steun initiatief
De drie initiatiefnemers voor het kunstwerk, Mans Koster, Dinant Rohaan en Arend Heideman, zijn enorm blij dat vorig jaar het plan van hun comité zeer snel breed werd gesteund. De lokale VVV (Stichting TIP Neede) fungeert als opdrachtgever en de kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Neede stellen er naast de kerk, aan de Nieuwstraatzijde (Sluiters geboortehuis stond waar nu Nieuwstraat nummer 15 is), grond voor beschikbaar.
De stichtingen Fonds 1819 en De Roos-Gesink, de Historische Kring Neede, de Stichting Het Plantenfonds en Stichting tot Instandhouding en Behoud Needse Beelden hebben een bijdrage toegezegd. Zo kon in de zomer al de opdracht worden gegeven aan de kunstenaar, die in het Noordijkerveld zijn atelier heeft.
Ter Braak zit goed op schema met de vervaardiging van het borstbeeld Sluiter. Na voltooiing van zijn boetseerwerk vervaardigde Ter Braak een mal van gips met daarin een laag van siliconen. Vervolgens bracht hij een laag was aan. Die weekte hij recent los en bewerkt hij nog voorzichtig. Daarna is alles gereed voor het in brons gieten van zijn werk.
Bentheimer zandsteen
De beeldhouwer heeft zich in Nordhorn bij Natursteinwerk Monser goed laten informeren over Bentheimer zandsteen voor de sokkel. Dit materiaal vervult hier een symboolfunctie, verwijst naar een geschiedenis van eeuwen, vernieuwt de band tussen Nederland en Bentheim en verbindt op poëtische wijze ook de Achterhoek met Münsterland. Bentheimer zandsteen is niet alleen eeuwen lang gebruikt als bouwmateriaal, ook in onze streek, maar ook voor doopvonten en waterputten – bronnen van leven. Nergens anders dan in de gemeente Berkelland staan zoveel putten met een zeer oud jaartal erop, drie zelfs al van voor Sluiters geboorte.
Opmerkelijk genoeg komt het zandstenen doopvont in de oude Mattheüskerk van Eibergen, dat van voor Sluiters komst als dominee naar deze kerk in 1653 tot 1971 onder een vloer verborgen was, niet uit Bentheim. Het is gehouwen uit het zuidelijker gelegen Baumberger zandsteen, bij Havixbeck. Net als beelden in Needse kerk. Enkele jaren voor Sluiters geboorte werden uit de kerk in Neede bijzondere beelden verwijderd. Na een ingrijpende restauratie schitteren ze sinds 2016 achter glas in het voorportaal, onder de kerktoren van de Grote Kerk. Havixbeck doet direct ook denken aan poëzie. De grote Duitse dichter en schrijver Annette von Droste-Hülshoff (1797-1848) werd er geboren, in Burg Hülshoff, dat als museum nu aan haar is gewijd. Dichter, journalist en natuurkenner Sander Grootendorst stond in 2020 bij het populaire poëziefestival in Gelselaar al eens stil bij de verhouding van haar werk tot dat van de Achterhoekse dichter en tijdgenoot A.C.W. Staring. Op 22 maart wil in Neede bij het borstbeeld van Sluiter in Neede opnieuw over de grens blikken. Hij houdt die middag een korte lezing.
Wereldwijd te volgen
Vanwege de coronamaatregelen zal het feest rond de onthulling van het borstbeeld van Willem Sluiter waarschijnlijk een sober karakter krijgen. Toch kan iedereen er langs digitale weg direct van meegenieten. Vanuit de kerk wordt die middag een livestream verzorgd van het feestprogramma. Wereldwijde verspreiding van de beelden past goed bij Willem Sluiter. Bekend was al dat zijn werk, dat vele malen is herdrukt, tot in Amerika en Zuid-Afrika is verspreid. Recent werd door aanvullende studie nog eens bevestigd hoe bekend zijn werk vele eeuwen is geweest.
Bij de foto’s:
Het comité voor een kunstwerk ter herinnering aan Willem Sluiter (links Mans Koster, in het midden Dinant Rohaan en rechts de kunstenaar) keurde onlangs het door beeldhouwer Anton ter Braak geboetseerde borstbeeld van dichter en dominee Willem Sluiter goed. Anton Ter Braak zit goed op schema met de vervaardiging van het borstbeeld van Willem Sluiter. Binnenkort kan hij zijn kunstwerk in brons gieten.
