RUURLO – ‘Hier kö’j plat praoten’, ‘A’j lacht, stao’j maor effen in de wacht’ of ‘Neet veurkroepen heur!’ Het zijn zomaar een aantal uitspraken die vanaf nu op beurtbalkjes bij de kassa’s bij Achterhoekse supermarkten te vinden zijn. De Plus in Ruurlo heeft de primeur. De supermarkt van Pieter Stam had donderdag voor het eerst de beurtbalkjes bij de kassa liggen. “Ik vind het heel erg belangrijk dat we naar onze eigen streek kijken”, zegt Stam bij Omroep Gelderland. “Zowel voor de producten in het schap als de cultuur en daarom hoefde ik niet te twijfelen”, zegt hij lachend. Voor de geboren Amsterdammer is het Achterhoeks alleen wel af en toe wat lastig: “Ik spreek het niet zo goed hoor, maar dit gaat me nu zeker helpen!”
De klanten juichen het initiatief toe. “Het is prachtig”, zegt mevrouw Eenink. “Ik spreek zelf dialect en ik vind ook dat we dat in stand moeten houden. Dit gaat daar zeker aan bijdragen.” Voor een aantal toeristen is het even wennen. “Ja ‘weerkommen!’, dat betekent toch dat we hier opnieuw naar toe mogen komen”, zegt de man van een Zoetermeers echtpaar. “Ik vind het goed dat de taal uit de eigen streek behouden blijft. En op deze manier is dat wel heel erg leuk!”
Streektaal blijven spreken
Het idee van de beurtbalkjes – die je op de kassaband tussen de boodschappen zet – komt uit Drenthe. Daar hebben ze vorig jaar Drentse spreuken op de balkjes gezet. Verschillende regio’s hebben het idee opgevat om dat ook te doen en in de Achterhoek zijn ze daar donderdag mee begonnen. “Hoe mooi is het als mensen door leuke Achterhoekse teksten op de beurtbalkjes met elkaar in gesprek gaan? Het liefst in het dialect natuurlijk!”, zegt streektaalfunctionaris Marije Stomps van Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL).
Vijftien supermarkten
Inmiddels zijn er vijftien supermarkten die meedoen. “Maar we hebben nog beurtbalkjes over, dus als er supermarkten zijn die ook mee willen doen, dan kunnen ze dat nog steeds”, geeft Stomps aan. De beurtbalkjes moeten ertoe bijdragen dat er meer in de streektaal wordt gesproken. Het erfgoedcentrum is niet de enige organisatie die dit wil. De 8RHK ambassadeurs hebben onlangs drie tegeltjes met Achterhoekse spreuken gelanceerd.
Drie tegels
Er zijn drie verschillende tegels te koop. Op de tegels staat: ‘Vake bu’j te bange!’ (oftewel: Doe ‘t gewoon!), ‘Kom d’r in dan kö’j der oet kieken’ (vrij vertaald: hier durven we over grenzen heen te kijken, kom dus vooral hier en doe mee) en ‘Good gaon en ’t weerkommen neet vergetten’ (Het ga je goed en kom vooral nog eens terug).
Meer ontwerpen
De komende jaren moeten verschillende Achterhoekse ontwerpers de kans krijgen een de tegeltje te ontwerpen met een Achterhoekse spreuk. 8RHK Ambassadeurs is een organisatie waarin gemeenten, het bedrijfsleven en overheden samenwerken.
