BORCULO – Zondag 30 april zal voor de synagoge Borculo in het teken staan van het motto dat voor de stichting leidend is: ‘Herdenken is doorgeven’. Het verhaal over de joodse geschiedenis in Borculo door de eeuwen heen en dat van de Tweede Wereldoorlog in het bijzonder, een verhaal dat verteld moet blijven worden. Voor de eerste keer neemt de synagoge Borculo deel aan het project ‘Open Joodse Huizen’, met ondersteuning van het Nationaal Holocaustmuseum, het jaarlijks terugkerend programma van sprekende herdenkingen. De 5 mei-lezing wordt dit jaar verzorgd door historicus Bart van der Boom, die zijn licht laat schijnen over de Joodse Raad van Amsterdam in de Tweede Wereldoorlog. De Joodse Raad was een door de Duitsers ingesteld orgaan van Joden die de Joodse gemeenschap moest organiseren en besturen. De Duitsers gaven hun maatregelen door en de Joodse Raad moest ze uitvoeren.
Open Joodse Huizen
‘Een huis is op zijn eigen manier een verhalendrager en het is mooi om dat één keer per jaar te belichten’, aldus de initiatiefnemer van Open Joodse Huizen, Denise Citroen in 2012. Vertellers, bezoekers en bewoners delen verhalen in huizen waar mensen woonden en werkten tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Om 11:00 uur begint het verhaal uit Borculo in de synagoge en vervolgens staat de deur gastvrij open van 2 woonhuizen in Borculo, die van dit herdenken getuigen: de voormalige joodse school en het voormalige woonhuis van de familie Heijmans. De huidige bewoners en de bewoners van weleer, voor zover zij nog in leven zijn, vertellen over de geschiedenis die aan deze huizen verbonden is. Dat levert verrassende, ontroerende verhalen op. Mogelijk wordt dit initiatief een jaarlijkse traditie. De wandeling vanuit de synagoge langs de beide andere locaties wordt geleid door Sallo Roozendaal en is voor iedereen kosteloos mee te maken.
De Joodse Raad
In 1941 wordt op last van de Duitse bezetter de Joodse Raad in het leven geroepen, een organisatie die de communicatie moet verzorgen tussen de Duitsers en de Joodse bevolking. In de Raad zitten voornamelijk invloedrijke Amsterdamse notabelen, onder wie diamant-handelaar Abraham Asscher en professor David Cohen. Aanvankelijk gestart met het idee om de Joodse gemeenschap zo goed mogelijk te dienen, ziet de Raad zich al snel geconfronteerd met een duivels dilemma rond de anti-joodse maatregelen en de papieren organisatie van de deportaties: weigeren en de nazi’s de vrije hand geven óf meewerken om, zoals Cohen na de oorlog verklaart ‘erger te voorkomen’. De Raad had immers ook de mogelijkheid om mensen voor transport te behoeden door ze bijvoorbeeld voor hen te laten werken. In 1943, als het grootste deel van de Joodse gemeenschap al is gedeporteerd, worden ze gedwongen ook eigen medewerkers voor transport op te geven. Bart van der Boom reconstrueert het perspectief van de Joodse Raad in een poging te begrijpen hoe goede bedoelingen de weg naar de ondergang inleidden. De lezing in de synagoge begint om 14.30 uur en is vrij toegankelijk. Een gift wordt zeer gewaardeerd.
Voor opgave voor één of beide activiteiten, meer informatie over deze en alle andere activiteiten, zie activiteiten.synagogeborculo.nl
