NEEDE – Gemeente en corporatie werken samen met bewoners aan toekomstbestendige wijk. Lang geleden torenden ijsmassa’s honderden meters hoog uit boven het landschap. In de barre tijden van het Saalien slepen gigantische gletsjertongen deze streken in model. Dat was 150.000 tot 200.000 jaar geleden. Tienduizend jaar geleden rommelde het opnieuw in de bodem en werd een pukkeltje in de stuwwal omhoog gedrukt.
NAP
Nu verheft de Needse Berg zich een trotse 34 meter boven NAP. Bovenop vangt de Hollandsche Molen wind om het graan te kunnen malen. Op de glooiende helling aan de overzijde van de provinciale weg werden in de twintigste eeuw huizen gebouwd. Hier ontstond de wijk Neede Noord Oost. Witte, gele, rode, paarse bloemen, een bankje. Een groene oase nodigt de passant uit om even te gaan zitten. Hier bloeien niet alleen bloemen maar ook burgerinitiatieven. Een wijkbewoner vroeg aan de gemeente of hij zijn gang mocht gaan met groen. Graag! Nu is deze plek het hart van de oude historische hoofdwegen door de wijk, in de oksel van de Kempersdijk en de Blikweg. Hier vind je panden die teruggaan tot het begin van de negentiende eeuw.
Boodschappen
‘Iedereen komt hier langs’, zegt Karin Oonk. ‘Bijvoorbeeld om boodschappen te gaan doen.’ Ze woont inmiddels 25 jaar in de wijk en huurt bij ProWonen. ‘Ik ben hier geboren in Spilbroek en heb daarna over de hele wereld gezworven: Amerika, Australië, Afrika. Toen weer terug naar Neede. Ik voel me hier veilig. Het is heel fijn met de meeste buren.’ Een heerlijke wijk om te wonen, maar wel het nodige te doen. De wijkaanpak Neede Noord Oost is een ambitieus plan om de wijk klaar te maken voor de toekomst. De gemeente grijpt de noodzakelijke vervanging van de riolering aan om méér te doen. Schoon en vuil water scheiden bijvoorbeeld, en straten vernieuwen. Maar ook het parkeren verbeteren op plekken waar het blik zich nu te veel opstapelt. Meer groen is nodig ter verkoeling in de steeds warmere zomers. En om het water op te vangen dat in steeds extremere buien valt. ‘Het is echt nodig’, zegt Petra Kooyers. ‘Bij zware regenval hebben wij de kruipruimte vol water.’ Zij kocht 26 jaar geleden haar woning met haar man. ‘Wij kwamen uit Groenlo. Neede sprak ons aan. We gingen op verkenning en werden in alle winkels hartelijk begroet.’ Zij is enthousiast over de eerste schetsen. ‘Wij passen de wijk aan met respect voor het historisch dna’, zegt wethouder Arjen van Gijssel. ‘Dat zal je straks ook terugzien in het ontwerp.’
Samen
‘We doen het samen’, zegt bestuurder Hanke Struik van Woningcorporatie ProWonen. De corporatie gaat haar woningbezit in de wijk verbeteren. Klaar maken voor de toekomst door de panden energiezuiniger te maken en geschikt voor mensen in verschillende levensfases. ‘Wij willen mensen in staat stellen om in hun woning te blijven, ook als ze slechter ter been zijn.’ Daarom voegt ProWonen nultreden woningen toe: huizen waar je met de rollator uit de voeten kunt. In totaal zo’n 55. De ruimte voor de vernieuwing ontstaat omdat 43 woningen gesloopt worden. Een ingrijpend besluit, beseft Hanke Struik. ‘Deze mensen kunnen niet meer blijven in het huis waar ze soms al heel lang wonen. Wij begeleiden hen en zien dat ook nieuwe kansen ontstaan. Huurders die er bijvoorbeeld voor kiezen dichter bij de kinderen te gaan wonen.’
Partners
Het ‘team Neede Noord Oost’ heeft drie vaste partners. Naast gemeente en corporatie ook de bewoners. ‘Vanzelfsprekend’, zegt wethouder Arjen van Gijssel. ‘Zij zijn de deskundigen van hun buurt. Wij zijn blij met hun inbreng en verwerken die zoveel mogelijk in de plannen.’ Het loopt al een tijd. ‘Best lang’, zegt buurtbewoonster Karin Oonk. ‘Ik snap dat processen tijd nodig hebben, maar je stelt toch dingen uit die je in huis wil doen.’ Die tijd is besteed aan enquête, wijkdag en wijkwandeling en gesprekken met betrokkenen. Allemaal om een goed beeld te krijgen van wat nodig is. ‘De vaart komt erin’, zegt de wethouder. ‘Nu al worden er proefsleuven gegraven om te zien wat er precies onder de grond zit. Volgend jaar gaat de schop de grond in bij de eerste straten.’
Opknappen
ProWonen begint eind dit jaar met het opknappen van de eerste woningen aan de Hoge Blik en de Lage Blik. Later volgen de andere. Het hele project heeft een lange adem en zal tot na 2030 duren. Landschapsarchitect Wim Voogt maakt samen met bewoners, gemeente en ProWonen het ontwerp van de wijk. De historische hoofdroutes langs Kempersdijk en Bosstraat krijgen nog veel meer een eigen smoel met toevoegen van bomen en herstel van de historische kenmerken. De straten die steil van de heuvel aflopen, worden zo ingericht dat het water goed weg kan stromen om wateroverlast te voorkomen. De straten die dwars op deze steile straten staan, heten sponsstraten. Daar loopt het water makkelijk weg in de grond om het vast te houden voor het groen. De straten zullen het aanzicht krijgen van een woonerf.
Onderscheidend
‘Fijn, deze duidelijk onderscheidende vormgeving’, zegt Hanke Struik. ‘Mensen worden steeds ouder, worden minder mobiel en krijgen soms last van vergeetachtigheid. Dan helpt het enorm als de straten en je eigen woonomgeving herkenbaar zijn.’ De kracht van de buurt uit zich in spontane initiatieven. Karin Oonk is mede-initiatiefnemer van ‘Samen koken, samen eten’. ‘Iedere tweede donderdag van de maand koken wij samen een lekker potje. Komen toch zeker twintig mensen per keer. Sommigen vinden het koken leuk, anderen schuiven graag aan. Een mooie manier om mensen met elkaar te verbinden.’ En daar gaat het uiteindelijk om: een wijk waar mensen elkaar weten te vinden als dat nodig is en waar ze op een prettige manier kunnen wonen. Petra Kooyers heeft er vertrouwen in. ‘Het is een heel mooi plan. De wijk is nu wat somber hier en daar. De wijk krijgt een veel vriendelijker uitstraling. Daar zullen de mensen zich ook beter bij gaan voelen.’
Wat moet er gebeuren?
De belangrijkste doelen van de wijkvernieuwing volgens bewoners, gemeente en ProWonen.
- Wooncomfort & betaalbare energiekosten
- Buiten veilig spelen, ontmoeten en ruimte om de auto te parkeren
- Sociale verbinding in de wijk
- De wijk is geschikt voor jong en oud
- Mensen die extra ondersteuning nodig hebben, krijgen de aandacht
- Goed bereikbaar, duurzaam vervoer
- Aantrekkelijke wijk met mogelijkheden om door te stromen naar een woning die beter past
- Geen hittestress of wateroverlast
- Eerste stap naar aardgasvrije wijk
Foto V.l.n.r. Karin Oonk, Arjen van Gijssel, Petra Kooyers, Hanke Struik
