BERKELLAND – “Persoonlijk heb ik de afgelopen tijd vooral ervaren als een periode van rust, inspiratie, bezinning en het maken van de verbinding met mezelf” Zegt Pauline van Veen uit Beltrum “Wat is echt belangrijk. Nu ben ik daar gewoonlijk ook al veel mee bezig maar ik heb gemerkt dat ik nog een laagje dieper mocht gaan kijken naar bepaalde zaken. In de week van de aankondiging van de ‘intelligente lockdown’ voelde ik in eerste instantie angst; angst voor de gezondheid van mensen waar ik veel van houd, mijn eigen gezondheid, de toekomst. Maar na die eerste week kwam er een rust over mij heen, wat kan ik van deze situatie leren, welke inzichten mag ik krijgen. Mooi om te zien dat mijn man en kinderen ook in die rust terecht kwamen en dat we veel dingen samen hebben kunnen doen. Wat een bijzondere gesprekken hebben we gevoerd”.
In haar werk als rouwdoula en uitvaartbegeleider was de eerste periode heel hectisch. Richtlijnen van het RIVM, dringende adviezen van de brancheorganisaties en de noodverordening van de veiligheidsregio’s veranderde snel achter elkaar. Halverwege de regelweek moest soms het roer om; geen condoleances, aantal genodigde gasten aanpassen, geen catering meer etc. Eén van de adviezen van de brancheorganisatie was dat de uitvaart telefonisch of via beeldbellen besproken moest worden, dus niet meer naar de familie toe, alleen op de dag van de uitvaart. Pauline heeft daar één nacht heel slecht geslapen en vroeg zich steeds af: ‘Wat ga ik hiermee doen?’ “Voor mij was het antwoord duidelijk en heb dit thuis besproken. Zij stonden achter mijn besluit. Ik wil er zijn voor ‘mijn families’ dus ga, in goed overleg met de familie, als er geen gezondheidsklachten zijn, naar hen toe”. Uiteraard hield Pauline de richtlijnen van het RIVM in acht, goede hygiëne, op gepaste afstand en indien nodig het gebruik van beschermingsmiddelen. ‘We moeten wel professioneel blijven Pauline’ zei een collega tegen haar. Even was er twijfel bij Pauline, maar wie is er uiteindelijk professioneel?
“Waar ik mij steeds weer over verbaasde (en nog) dat bijna iedere gemeente de noodverordening van de veiligheidsregio anders uitlegt. Bij de ene gemeente mag een erehaag wel, bij de andere niet. Ik heb met diverse gemeentes contact gehad over het houden van een plechtigheid op een ‘alternatieve plek’, bijvoorbeeld in de tuin bij de familie (uiteraard ons houdend aan de richtlijnen RIVM) zodat er in alle rust afscheid genomen kan worden, maar ook op deze vraag zijn verschillende antwoorden. Dit is er één van: ‘Afgelopen vrijdag hebben wij met elkaar gesproken over uw verzoek. Ik heb dit zowel bij ons beleidsteam (met daarin o.a. de burgemeester) als bij de veiligheidsregio neergelegd. Ik moet u mededelen dat het standpunt blijft dat uitvaarten dan wel herdenkingsbijeenkomsten bij de reguliere uitvaartcentra gehouden moeten worden. Er is dus op dit moment geen ruimte om deze samenkomsten in o.a. de tuinen van mensen te organiseren’”.
Dat Pauline dan ook geen onderbouwing kreeg van waarom niet, maakte haar van binnen verdrietig. Het gaat, haars inziens, om het nemen van verantwoordelijkheden. “Stel, dat, als … Ik heb me te houden aan deze standpunten. Gelukkig ben ik iemand die vooral naar de mogelijkheden i.p.v. naar de onmogelijkheden kijk dus ga ik samen met de nabestaanden op zoek naar mooie passende oplossingen en rituelen”. De afgelopen weken heeft Pauline een aantal families mogen begeleiden en ze is trots op deze families. Een afscheid organiseren in een tijd waarin richtlijnen en regels gelden vergt extra veel energie, creativiteit en flexibiliteit van de naaste familie. Wat een dillema’s bij het maken van de keuze wie er bij de uitvaart aanwezig ‘mogen’ zijn. Dit is een keuze die je niet wilt maken en toch moet … “hartverscheurend”.
Naast de verdrietige dingen gebeuren er ook mooie dingen. Mooi vond Pauline het om te zien hoe de nabestaanden met elkaar de week van afscheid nemen doorleven: iets bedenken, soms wensen moeten loslaten, schakelen, omdenken en vandaaruit weer door Het mooie van deze tijd is dat men veel meer bezig is met de vraag: ‘Wat hebben wij nodig?’ en niet met wat de buitenwereld ervan zou vinden. Dat is wat Pauline haar families altijd probeer mee te geven. Afscheid vanuit het hart en niet omdat het zo ‘hoort’. Het vergt ook creativiteit en flexibiliteit van de mensen om hen heen. Hoe troost je iemand op afstand? Ook hier zie je mooie dingen ontstaan. Een erehaag, verbonden zijn via de livestream van de plechtigheid, condoleances en herinneringen worden op papier gezet of online achtergelaten waardoor de familie een mooi boek kan samenstellen, thuis op een afgesproken tijd ‘samen’ proosten op het leven of een kaarsje branden. Op afstand in verbinding. Hartverwarmend.
Op de vraag: “Wat is je het meest bijgebleven in de afgelopen weken”’ antwoord Pauline
“Een zeer muzikale familie die, voorafgaande aan de plechtigheid, thuis op het erf rondom de kist heeft gezongen omdat er tijdens de plechtigheid in de kerk op dit moment niet meegezongen mag worden en een erehaag van een vriendengroep van een veel te jong overleden man, in de haven van Zwolle, bij zijn schip. Zijn lievelingsmuziek werd gedraaid en er werden tulpen op de rouwauto gelegd. Kippenvel. Ik hoop dat nabestaanden straks de keuze wie nodigen we uit niet meer hoeven te maken op basis van aantallen, maar wens wel dat zij de keuzes bewust blijven maken … en dat we uiteindelijk weer een arm om elkaar heen kunnen slaan”.
