Raadsleden willen stoppen, maar staan toch op de kieslijst. Hoe zit dat?

BERKELLAND – De komende dagen staan in het teken van de gemeenteraadsverkiezingen. Vanaf morgen (maandag 14 maart) kan er ook in Berkelland worden gestemd. Woensdagavond laat zal de uitslag bekent worden gemaakt. Een heel aantal raadsleden heeft besloten om na de verkiezingen niet meer terug te keren. Een groot aantal daarvan is echter toch verkiesbaar op de kieslijst. Hoe zit dat dan?

Op de kieslijst is verkiesbaar
Op het moment dat je als kandidaat op de kieslijst staat kun je gekozen worden in de gemeenteraad. Kiezers kunnen jouw vakje roodkleuren en een zogeheten voorkeur stem aan jou geven. Als je genoeg voorkeurstemmen hebt verzamelt kun je laag op de lijst staan, maar toch in de raad worden gekozen. Hoeveel stemmen je moet hebben om met voorkeurstemmen te worden gekozen is van een aantal zaken afhankelijk. Een daarvan is de opkomst. Meestal ligt de ‘kiesdrempel’ om met voorkeurstemmen te worden gekozen in Berkelland net boven de 200 stemmen. Op maandag 21 maart maakt de kiescommissie in Berkelland kenbaar wie er met voorkeurstemmen zijn gekozen. Vertrekkende raadsleden gaan alsnog op een kieslijst staan om stemmen te trekken voor hun partij. Ze staan dan op een onverkiesbare plek. Echter, omdat zij bekent zijn bij het grote publiek krijgen zij vaak relatief veel voorkeurstemmen. Dit kan als gevolg hebben dat ze alsnog in de raad worden verkozen.

Verloren stem?
Hans Pelle (PVDA), Joke Pot (GB), Erik Slotboom (D66), Marian Bolster (CDA) en Hans Boxem (VVD) zijn voorbeelden van raadsleden die hebben aangegeven te gaan stoppen na deze periode. Toch prijkt hun naam op de kieslijsten. Wat nou als zij met voorkeurstemmen worden gekozen? Dit overkwam Wim Kossink (PVDA) in 2010. Hij had aangegeven uit de politiek te stappen. Voorkeurstemmen leverde hem echter een plekje in de raad op. Kossink weigerde deze plek, waardoor de raadsopvolger van de lijst als nog die plek mocht in nemen. Dit leverde des tijds veel verwarring en frustratie op. In eerste instantie dacht Peter Brugman Kossink zijn plek te mogen innemen, maar die plek ging uiteindelijk naar Betsy Wormgoor. Een dergelijke situatie kan nu ook zomaar weer voorkomen. Bolster, Pot en Pelle kregen de afgelopen jaren zeer veel voorkeurstemmen. Is een stem op hen dan nu een verloren stem? Nee, zeker niet. Door het hokje van een van hen rood te kleuren stem je gewoon op de partij waar ze lid van zijn. Ze nemen echter geen plaats in de raad, waardoor dat wellicht wat keizersbedrog is. Je kunt er dan ook voor kiezen om iemand anders, die wel ambitie heeft om in de raad zitting te nemen, jouw voorkeurstem te gunnen. 

Bewust niet op de lijst
Gerard Hilhorst (CDA) en Jolanda Kuipers (D66) hebben er juist voor gekozen niet op de kieslijst te gaan staan voor hun partij. Beide waren de afgelopen jaren zeer actief in de lokale politiek en lopen de kans ook een groot aantal voorkeurstemmen te krijgen. Door niet op de lijst te gaan staan, voorkomen zij dat ze toch ‘min of meer per ongeluk’ in de raad terecht te komen. “Op de lijst van het CDA staat een jonge dorpsgenoot van mij die de ambitie heeft om in de gemeenteraad plaats te nemen. Door niet op de lijst te gaan staan hoop ik dat de inwoners van Gelselaar op hem zullen stemmen”. Hilhorst doelt daarmee op Biense Klein Braskamp, die op plek 9 van de CDA kieslijst terug te vinden is. 

In gesprek met Hans Pelle
Eind 2021 hadden wij een gesprek met Hans Pelle, die toen zijn vertrek net had aangekondigd. Op deze zondag kunt u dit interview nog eens rustig terugkijken.